Full title: Jan Dąbski jako przewodniczący delegacji polskiej w Rydze
Author: Dr. Mateusz Drozdowski
Abstract in Polish:
Celem wystąpienia jest przybliżenie postaci Jana Dąbskiego – przewodniczącego delegacji polskich w czasie rokowań w sprawie polsko-sowieckiego rozejmu w Mińsku i w Rydze (sierpień – październik 1920 r.), jak i przede wszystkim podczas finalnych rozmów pokojowych w Rydze. Jan Dąbski był postacią barwną i kontrowersyjną. Ten słynący z wyrazistego języka dziennikarz i publicysta, a zarazem jeden z najlepszych mówców w polskim Sejmie Ustawodawczym, identyfikował się przede wszystkim jako działacz ruchu ludowego. Bezkompromisowy, konfliktowy, w swojej karierze politycznej zmieniał i zakładał stronnictwa, balansując przy tym na krawędzi politycznego awanturnictwa. Zaskakujące meandry polskiej sceny politycznej, a także skłonność Dąbskiego do włączania się w bardzo różnorodne przedsięwzięcia, doprowadziły do jego zaangażowania w politykę zagraniczną odrodzonej Rzeczpospolitej oraz do odegrania przez niego kluczowej roli w procesie negocjowania pokoju z Rosją i Ukrainą sowiecką w Rydze. Zarówno w czasie pełnienia funkcji przewodniczącego polskiej delegacji, jak i w okresie późniejszym, Dąbski wielokrotnie oskarżany był o uleganie wpływom polityków Narodowej Demokracji, a także spolegliwość wobec Adolfa Joffego (głównego negocjatora strony sowieckiej). Przypisuje się mu również przekraczanie udzielonego mu przez Polskę mandatu negocjacyjnego. Bardziej wnikliwa analiza jego postępowania prowadzi jednak do wniosku, że nie można mu odmówić w pewnym stopniu oryginalnego i uwarunkowanego wcześniejszymi doświadczeniami spojrzenia na kwestię polsko-sowieckich relacji.
W swoim wystąpieniu autor planuje skonfrontować rozmaite opinie na temat Jana Dąbskiego z materiałem źródłowym, a także ukazać głębsze uwarunkowania jego poglądów i motywacji. Ostatecznym celem wystąpienia pozostaje zatem próba doprecyzowania, a być może przedefiniowania roli, jaką postać ta na odegrała w omawianych wydarzeniach historycznych. Wystąpienie oparte zostanie przede wszystkim na literaturze przedmiotu, literaturze wspomnieniowej oraz na zbiorach dokumentów, w tym również opublikowanych w ostatnim czasie.
Abstract in English:
The aim of this paper is to present the figure of Jan Dąbski: leader of the Polish delegation during negotiations of the Polish-Soviet ceasefire in Minsk and Riga (August – October 1920), and during the final peace talks in Riga. Jan Dąbski was a colorful and controversial character. Being a journalist and publicist, famous for his expressive language, and at the same time one of the best speakers in the Polish Sejm, he identified himself primarily as an activist of the peasant movement. Uncompromising, of a conflicting personality, in his political career Dąbski tended to change and create new parties, balancing on the brink of political adventurism. The surprising meanders of the Polish political scene, as well as Dąbski’s tendency to join diverse projects, led to his involvement in the foreign policy of the reborn Republic of Poland. Finally, he played a key role in the process of negotiating peace with Soviet Russia and Soviet Ukraine in Riga. Both while serving as the chairman of the Polish delegation and in the later period, Dąbski was repeatedly accused of being influenced by the politicians of the National Democracy as well as by Adolf Joffe (the chief negotiator of the Soviet side). According to some opinions Dąbski exceeded the negotiating mandate granted to him by the Polish government. However, a more in-depth analysis of his beliefs leads to a conclusion that he also presented somehow original view of the issue of the Polish-Soviet relations.
The author plans to confront various opinions about Jan Dąbski with the source material, as well as to delve deeper into the factors that determined his views and motivations. The ultimate aim of the talk will be to clarify, or perhaps redefine, the role that this figure played in the historical events in Riga. The presentation will be based primarily on the literature, memoirs and collections of documents, including those recently published in Poland.